Exordium

Paragraaf 14

Atque ut facilius intellegere possitis, iudices, ea quae facta sunt indigniora esse quam haec sunt quae dicimus, ab initio res quemadmodum gesta sit vobis exponemus, quo facilius et huius hominis innocentissimi miserias et illorum audacias cognoscere possitis et rei publicae calamitatem. 

Vertaling

En om ervoor te zorgen dat u gemakkelijker kunt begrijpen dat de feiten nog erger zijn dan wat ik erover zeg, zal ik vanaf het begin vertellen hoe het gegaan is. Zo kunt u des te eenvoudiger de ellende van deze onschuldige man, de driestheid van zijn vijanden en de rampspoed voor de staat leren kennen.

ut facilius intellegere possitis – quo facilius ... cognoscere possitis: de herhaling benadrukt dat niemand die de volgende narratio van Cicero zal horen aan de waarheid van zijn verhaal zal kunnen twijfelen.

indigniora esse: al in §8 heeft Cicero over de misdaad van de tegenpartij gezegd dat zij indignissimum is; ook elders heeft hij tot hier veel superlativi gebruikt. Maar de werkelijkheid is nog erger (comparativus!) dan alles wat hij heeft kunnen vertellen. De comparativus versterkt ook de spanning bij het publiek om de volgende narratio te horen.

et rei publicae calamitatem: de woorden staan pas na het werkwoord en niet zo dicht bij de eerste twee delen van het tricolon (et huius hominis innocentissimi miserias et illorum audacias) als men zou verwachten. Het hyperbaton (zie thema stijlfiguren) geeft deze laatste woorden van het exordium enorme nadruk: het gaat in deze zaak om de slechte toestand in de staat.

facilius: 'gemakkelijker' (bijwoord in de comparativus)

ab initio ... exponemus: lees vobis exponemus ab initio quemadmodum res gesta sit. 

quo facilius ... cognoscere possitis: 'opdat jullie des te gemakkelijker kunnen begrijpen ...'